▪️ منظور از زلزله حوزه نزدیک ، زلزله های نزدیک به منبع لرزه ای ( Near field ) یا نزدیک گسل ( Near fault ) ( در فاصله ای در حدود کمتر از 20 کیلومتر میباشد. ( این عدد توسط برخی محققان مقادیر متفاوتی ارایه شده است)


▪️در زلزله حوزه نزدیک گسل ، مولفه شتاب عمود بر راستای گسل به مقدار قابل ملاحظه ای بیشتر از مولفه موازی راستای گسل است.


▪️مولقه قائم شتاب زلزله در حوزه نزدیک گسل معمولاً مقادیری بزرگ در مقایسه با حوزه دور میباشد. به بیان دیگر نسبت شتاب قائم به شتاب افقی در مقایسه با همین نسبت در زلزله های حوزه دور عدد بزرگی است. در صورتی که اثر مولفه قائم بر روی کارآیی ساختمان تاثیرگذار باشد این مولفه نیز باید تخمین زده شود. اما در عمده موارد مولفه عمود بر راستای گسل تعیین کننده میباشد.


▪️در زمین لرزه های حوزه نزدیک ، جابه جایی های ماندگاری ناشی از تغییر شکل ثابت حوزه زلزله دیده میشود.


▪️ذر صورتی که گسل دارای جهت پذیری پیشرونده باشد، در حوزه نزدیک گسل ، اثر زلزله به صورت پالس ( شوک یا ضربه) در امتداد عمود بر گسل و در یک مدت زمان کوتاه خواهد بود. این موضوع باعث آزاد شدن انرژی زلزله در یک فاصله زمانی کوتاه میشود و طول مدت زلزله در مقایسه با حوزه دور از گسل کوتاهتر خواهد بود. منظور از جهت پذیری پیش رونده در گسل اینست که شروع شکست گسل و جهت انتشار این شکست همجهت با حهت لغزش گسل و به سمت ساختگاه میباشد.


▪️در حوزه نزدیک اثر زلزله به صورت بارهای ضربه ای عمدتاً عمود بر راستای گسل میباشد که باعث خسارات زیاد به ساختمانها میشود و تغییر مکان جانبی زیادی در این راستا به سازه ها تحمیل میکند. در حوزه دور این خسارات معمولاً ناشی از ارتعاشات متعدد ساختمان در سیکلهای رفت و برگشت است.
▪️در زلزله های حوزه نزدیک معمولاً تمرکز تغییر شکلها در طبقات پایین ساختمان میباشد و وجود بارهای محوری زیاد و اثر پی دلتا باعث میشود که خسارات ناشی از بارهای ضربه ای در طبقات پایین ساختمان متمرکز شود.


▪️برای لحاظ کردن اثر زلزله های حوزه نزدیک در آیین نامه 2800 ویرایش چهارم ضریبی به نام N معرفی شده است که در محاسبه ضریب بازتاب (B) ساختمان اعمال میشود و باعث بیشتر شدن این ضریب برای سازه های با زمان تناوب متوسط و بزرگ میشود. این زمان تناوب، متعلق به سازه های با ارتفاع متوسط به بالا میباشد. به بیان دیگر اثر حوزه نزدیک در آیین نامه 2800 برای سازه های کوتاه مرتبه دیده نشده است


▪️اثرات زلزله حوزه نزدیک در زلزله بم مشاهده گردیده است و شهر تهران هم به دلیل ساخت بخشهایی از ساختمانها در مجاورت گسلهای محتمل میتواند تحت اثر این نوع زلزله باشد. در زلزله 21 آبان سرپل ذهاب هم این موضوع ، یکی از موارد مورد بحث میباشد.